بهمن 26, 1403

زمانی که نایک دویدن تفریحی را ابداع کرد: تاریخچه کفش‌ های مخصوص دویدن

سید حسین سعادتمند

کفش و کتونی

بخش اول: شرکت تولید کننده کتونی

در سال 1962، دو مرد در شهر پورتلند ایالت اورگن یک شرکت واردات کفش به نام بلو ریبون اسپرتس (Blue Ribbon Sports) را تأسیس کردند. یکی از بنیان‌ گذاران این شرکت بیل باورمن، سر مربی تیم دو و میدانی دانشگاه اورگن و یکی از بزرگ‌ ترین مربیان تاریخ دو و میدانی ایالات متحده بود.

در دهه 1960، بهترین کارخانه‌ های تولید کفش در ژاپن بودند، بنابر این این دو شریک تصمیم گرفتند که به‌ طور انحصاری با شرکت اونیتسوکا تایگر (Onitsuka Tiger) همکاری کرده و کفش‌ های آن را در سواحل غربی ایالات متحده توزیع کنند.

بیل باورمن: مربی نوآور دوندگان

در سال 1965، یکی از دوندگان دانشگاه اورگن و امید المپیکی، کنی مور (Kenny Moore)، دچار شکستگی استرسی در متاتارس سوم پای خود شد. باورمن که از عدم پشتیبانی و حمایت مناسب کفش‌های اونیتسوکا ناراضی بود، تصمیم گرفت که خودش به دنبال راه‌حلی برای این مشکل بگردد. تا سال 1967، کفش‌ های اونیتسوکا تایگر که توسط بلو ریبون اسپرتس توزیع می‌ شدند، در بازار آمریکا محبوبیت زیادی پیدا کرده بودند و کم‌ کم در حال رقابت با برند های بزرگی مانند آدیداس و کانورس بودند.

در همین زمان، بیل باورمن به یک موفقیت بزرگ دست یافت. او اونیتسوکا کورسیر (Onitsuka Corsair) را طراحی کرد، که اولین کتونی با پد فومی دو چگالی در پاشنه بود. این کفش همچنین اولین مدل دارای اختلاف ارتفاع بین پاشنه و پنجه (Heel-to-toe drop) بود که فشار را از روی تاندون آشیل کاهش می‌ داد.

مدیران اونیتسوکا در ژاپن نسبت به پاشنه‌ مرتفع این مدل شک داشتند، اما باورمن به موفقیت آن ایمان داشت. تیم بلو ریبون از این طراحی بسیار راضی بودند، چرا که یک محصول برنده را ساخته بودند. در نهایت، باورمن و تیم بلو ریبون با اونیتسوکا دچار اختلاف شدند و تصمیم گرفتند که به‌ جای واردات محصولات اونیتسوکا، خودشان کفش‌ های ورزشی طراحی و تولید کنند.

نایک و دویدن تفریحی

بلو ریبون اسپرتس نام جذابی برای یک برند جهانی نبود، بنابر این اعضای تیم در جستجوی یک نام جدید بودند. در لحظه آخر، به نظر می‌رسید که نام Dimension Six برای برند انتخاب خواهد شد. اما در آخرین لحظات، تصمیم گرفتند نام نایکی (Nike) را انتخاب کنند. جالب است بدانید که یکی از بنیان‌ گذاران بلو ریبون بشدت مخالف نام نایک بود و حتی پس از رسمی شدن این نام نیز از آن متنفر بود. نام او؟ فیل نایت (Phil Knight).

بخش دوم: چگونه نایک، دویدن تفریحی را اختراع کرد؟

دویدن تفریحی (Jogging) در حقیقت یک مفهوم مدرن است. پیش از باورمن، نایت، و نایکی، ایده‌ دویدن برای مدت طولانی بدون مقصد مشخص، فقط برای ورزشکاران حرفه‌ ای یا افراد عجیب‌ و غریب قابل تصور بود. در سال 1966، پیش از طراحی کفش کورتز (Cortez) و ابداع پاشنه‌ بلند، باورمن پس از سفر به نیوزیلند، با همکاری یک پزشک، کتابی با نام “Jogging” نوشت. این کتاب مزایای دویدن منظم را به‌ عنوان روشی برای سلامتی و تناسب اندام برای عموم مردم توضیح می‌ داد. این مفهوم در آمریکا با استقبال بی‌ نظیری مواجه شد. دهه 1970: زمانی که دویدن تفریحی متولد شد. در دهه 1970، نایک به پدیده‌ دویدن تفریحی دامن زد و با یک نوآوری دیگر، آن را به سطح جدیدی رساند:

اختراع کفی وافل (Waffle Sole)
کفی وافل یک زیره‌ مقاوم با چسبندگی بالا بود که دارای بالشتک‌ های فومی و سیستم کنترل و حمایت از پا بود. از این به بعد، دویدن روی آسفالت و خیابان‌ ها به‌ سادگی پوشیدن یک جفت کتونی شد. دویدن تفریحی حالا یک فعالیت محبوب برای سلامت و تناسب اندام بود.

معایب دویدن تفریحی
در حالی که کفش‌ های دارای پاشنه‌ بالشتکی و حمایت‌ کننده به نظر ایده‌ ای عالی می‌ رسند، اما در واقع ممکن است مشکلات بیشتری نسبت به مزایای شان ایجاد کنند.

چرا؟

افزودن پاشنه‌ بالشتکی به کفش، باعث می‌ شود هنگام دویدن، فرد بتواند بیش از حد گام‌ های خود را جلو ببرد و به فرود پاشنه‌ ای (Heel Strike) دچار شود. این الگوی گام‌ برداری در واقع مشابه الگوی راه رفتن است که با سرعت زیاد اجرا می‌ شود. اگر کفش‌ هایتان را در بیاورید و سعی کنید بدوید، متوجه خواهید شد که دویدن با فرود پاشنه‌ ای عملاً غیر ممکن است زیرا بسیار دردناک خواهد بود. در واقع، در کشور استرالیا، خطرناک‌ ترین ورزش، دویدن تفریحی است. نه کراس‌فیت، نه راگبی، نه فوتبال استرالیایی. 70٪ از دوندگان تفریحی استرالیا در طول یک دوره‌ 12 ماهه دچار آسیب می‌ شوند. فرود پاشنه‌ ای با پاهای کشیده در جلوی بدن یکی از دلایل اصلی مشکلاتی مانند:

✔ شین اسپلینت (Shin Splints)
✔ درد زانو در دوندگان (Runner’s Knee)
✔ مشکلات کمر و ستون فقرات

بدوید یا راه بروید، اما دویدن تفریحی را کنار بگذارید دویدن یک مهارت حرکتی است که نیاز به یادگیری، تمرین و زمان دارد. تغییر از الگوی فرود پاشنه‌ ای به فرود میدفوت (Midfoot Strike) که فشار کمتری روی بدن دارد و کارآمد تر است، فرآیندی زمان‌ بر و نیازمند تمرین است.